Τι είναι η ειδική εκπαίδευση ακριβώς;
Η ειδική εκπαίδευση είναι η πρακτική της διαφοροποιημένης διδασκαλίας που αντιμετωπίζει τις ατομικές διαφορές, δυσκολίες και εμπόδια με τα οποία ορισμένοι μαθητές έρχονται αντιμέτωποι. Χρησιμοποιώντας εξατομικευμένα προγράμματα διδασκαλίας, εφαρμοσμένα αναλόγως στο προφίλ του κάθε ατόμου ξεχωριστά, προσπαθεί με κάθε δυνατό τρόπο να οδηγήσει τον μαθητή στην ανακάλυψη και εφαρμογή των μεθόδων αυτών, των οποίων ο ίδιος θα νιώσει άνετα να χρησιμοποιήσει για να καταφέρει να συνοδοιπορήσει με τους συνομηλίκους του, και εν τέλει να ολοκληρώσει την εκπαίδευση του στο γενικό σχολείο. (Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Ειδική Εκπαίδευση πατήστε εδώ)
Γιατί το παιδί μου δυσκολεύεται στο σχολείο;
Όταν το παιδί σας δυσκολεύεται στο σχολείο, είναι σημαντικό να αναζητήσετε τους λόγους και να μάθετε το γιατί. Εάν η απόδοση του επηρεάζεται από κάποια αναπηρία, τότε πολύ πιθανόν να πληροί τις προϋποθέσεις για ειδική εκπαίδευση ή ακόμη και για συναφείς υπηρεσίες που μπορούν να βοηθήσουν στην βελτίωση της απόδοσης του. Αρχικά το σχολείο θα πρέπει να δοκιμάσει επαρκείς παρεμβάσεις στην κανονική τάξη εκπαίδευσης και να τροποποιήσει τις πρακτικές διδασκαλίας πριν παραπέμψει το παιδί σας για αξιολόγηση ειδικής αγωγής.
Πώς μπορώ να μάθω εάν το παιδί μου πληροί τις προϋποθέσεις;
Μπορείτε να ζητήσετε από το σχολείο να αξιολογήσει το παιδί σας. Επικοινωνήστε με τον δάσκαλο ή τον διευθυντή του σχολείου, περιγράψτε τις ανησυχίες σας σχετικά με τις εκπαιδευτικές επιδόσεις του και ζητήστε μια αξιολόγηση για να δείτε εάν εμπλέκεται κάποια αναπηρία. Το σχολείο μπορεί επίσης να ανησυχεί για το πώς μαθαίνει και αναπτύσσεται το παιδί σας και αν πιστεύει ότι υπάρχουν υποψίες για κάποια αναπηρία, τότε θα πρέπει να γίνει μια επίσημη αξιολόγηση από σχολικό ψυχολόγο. Το σχολείο πρέπει να ζητήσει την άδειά σας και να λάβει γραπτή συγκατάθεσή προτού γίνει η αξιολόγηση.
Τι συμβαίνει εάν διαφωνώ με την αξιολόγηση που έχει γίνει;
Εάν μετά από την αξιολόγηση, τα αποτελέσματα δείχνουν πως το παιδί σας χρειάζεται κάποια βοήθεια, είτε από ειδικό παιδαγωγό είτε από άλλο ειδικό, ενώ εσείς διαφωνείτε, μπορείτε να ζητήσετε και δεύτερη γνώμη/αξιολόγηση από άλλο σχολικό ψυχολόγο της εμπιστοσύνης σας. Αν τα αποτελέσματα παραμένουν τα ίδια ή παρόμοια, τότε καλό θα ήταν να αρχίσετε να ψάχνετε για τους κατάλληλους ειδικούς και παρέχετε όση βοήθεια μπορείτε στο παιδί για να αρχίσουν να συμπληρώνονται τα κενά που έχουν δημιουργηθεί μέχρι τώρα. Μπορείτε προφανώς να διακόψετε την ειδική εκπαίδευση, ή τις άλλες σχετιζόμενες υπηρεσίες οποιαδήποτε στιγμή επιθυμείτε, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τον αντίκτυπο που θα έχει στο παιδί σας. Χρειάζεται επίσης να γνωρίζετε πως αν αργότερα αλλάξετε γνώμη και επιθυμείτε να επανεκκινήσετε τις διάφορες επεμβάσεις, η διαδικασία της αξιολόγησης θα πρέπει να επαναληφθεί, λαμβάνοντας υπόψη τις καινούριες παραμέτρους της δεδομένης χρονικής στιγμής και ανάπτυξης που βρίσκεται το παιδί σας.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα;
Το επόμενο βήμα είναι να επισκεφτείτε ένα ειδικό παιδαγωγό, ο οποίος μετά από συνεννόηση με τον σχολικό ψυχολόγο, τον δάσκαλο της τάξης του παιδιού σας αλλά και εσάς μαζί, θα γράψει τους μακροπρόθεσμους αλλά και τους βραχυπρόθεσμους στόχους σε ένα εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που συνήθως ονομάζεται IEP (Individualized Education Program).
Τι είναι το IEP;
Το ακρωνύμιο IEP σημαίνει Προσωπικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Είναι ένα έγγραφο που περιγράφει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί για να καλύψει τις ατομικές ανάγκες ενός παιδιού. Κάθε παιδί που λαμβάνει ειδική εκπαίδευση πρέπει να έχει IEP. Το IEP έχει δύο σκοπούς: (1) να θέσει μαθησιακούς στόχους για το παιδί σας και (2) να δημιουργήσει μια ευκαιρία για όλους τους επαγγελματίες που ασχολούνται με το ίδιο παιδί, αλλά και τους γονείς, να συνεργαστούν για την βελτίωση των επιδόσεων του στο μέγιστο. Στο IEP συμπεριλαμβάνονται τα επίπεδα των ακαδημαϊκών και λειτουργικών επιδόσεων, οι μακροχρόνιοι και βραχυπρόθεσμοι στόχοι που έχουν τεθεί από την ομάδα, η ειδική εκπαίδευση και οι συναφείς υπηρεσίες που θα παραχωρηθούν, χρονοδιαγράμματα, ημερομηνίες, τοποθεσία, αξιολογήσεις και συχνή μέτρηση της προόδου. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί σας να συμμετέχει όσο το περισσότερο δυνατόν στο γενικό πρόγραμμα σπουδών του σχολείου αλλά και σε εξωσχολικές δραστηριότητες.
Πως θα ξέρω πως η παρέμβαση της Ειδικής Εκπαίδευσης έχει ολοκληρωθεί;
Χρειάζεται να γίνεται επαναξιολόγηση τουλάχιστον κάθε τρία χρόνια, η στο τέλος της σχολικής χρονιάς εάν το παιδί σημειώσει σημαντική βελτίωση σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Η επανεξέταση είναι παρόμοια με την αρχική αξιολόγηση. Ξεκινά κοιτάζοντας τις ήδη γνωστές πληροφορίες για το παιδί σας, εξετάζει κατά πόσο έχουν ολοκληρωθεί οι στόχοι, και αν το παιδί σας είναι σε θέση να ακολουθήσει την διδασκαλία της γενικής σχολικής τάξης χωρίς επιπλέον βοήθεια.
Ποιος είναι ο ρόλος μου σαν γονέας και ποιος ο ρόλος του σχολείου;
Να θυμάστε πάντα ότι εσείς, το σχολείο αλλά και οι ειδικοί που δουλεύουν με το παιδί σας θα λαμβάνετε τις αποφάσεις σχετικά με την εκπαίδευση του, ομαδικά, για όσο διάστημα το παιδί πηγαίνει σε αυτό το σχολείο ή για όσο διάστημα λαμβάνει ειδική εκπαίδευση ή συναφείς υπηρεσίες. Η καλή συνεννόηση, ομαδική δουλεία και συνεργασία μεταξύ όλων είναι πολύ σημαντική πριν, κατά την διάρκεια και μετά. Επομένως όταν προκύπτουν διαφωνίες προσπαθήστε να τις επεξεργαστείτε εντός της ομάδας του IEP πριν να καταφύγετε σε εξωτερικούς παράγοντες ή να ζητήσετε διαμεσολάβηση από τρίτους. Όλοι έχουν ως κοινό στόχο την βελτίωση του παιδιού σας και μόνο με συνεργασία μπορεί αυτό να επιτευχθεί και να γίνει πραγματικότητα. Εφόσον το παιδί σας πληροί τις προϋποθέσεις και έχει αρχίσει να δέχεται εξωτερική παρέμβαση από ειδικούς, τότε το σχολείο αλλά και οι ειδικοί έχουν την ευθύνη να σας ενημερώνουν διαρκώς για τις επιδόσεις του και να σας καθοδηγούν ανάλογα διότι και εσείς διαδραματίζεται ζωτικό ρόλο στην εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση του παιδιού σας.
Η κοινωνία..
Η ύπαρξη οποιασδήποτε αναπηρίας ή δυσκολίας δεν πρέπει ποτέ να εμποδίζει κανένα να κατακτήσει τον κόσμο. Τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, θα πρέπει να δίνεται κάθε ευκαιρία χωρίς να στιγματίζονται ή να περιθωριοποιούνται. Τα άτομα που χρήζουν ειδικής μεταχείρισης και εκπαίδευσης πρέπει να αντιμετωπίζονται πάντοτε σύμφωνα με τις απαιτήσεις τους, παρά τις δυσκολίες που έχουν και να είναι σε θέση να αναπτύξουν επαρκώς τις γνωστικές τους ικανότητες. Η γενική ανάπτυξη του ευρύτερου εκπαιδευτικού συστήματος με εκπαιδευτικούς που έχουν εξειδικευμένη κατάρτιση είναι επείγουσα, ίσως και απαραίτητη. Η μάθηση πρέπει να είναι μια διασκεδαστική και περιπετειώδης δραστηριότητα τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες με ή χωρίς δυσκολίες ή ειδικές ανάγκες.
Στέφανος Αντωνίου
Ειδική Εκπαίδευση