Τί είναι η λογοθεραπεία;
Προτού αναζητήσουμε την βοήθεια ενός λογοθεραπευτή είναι καλό να γνωρίσουμε τι είναι η λογοθεραπεία και γιατί ένα παιδί ή ένας ενήλικας μπορεί να χρειαστεί τη βοήθεια του. Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που σχετίζεται με την αξιολόγηση, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την επιστημονική μελέτη και πρόληψη των διαταραχών λόγου, επικοινωνίας, ομιλίας, φωνής, σίτισης και κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες ως αποτέλεσμα νευρολογικών, εξελικτικών ή λειτουργικών αιτιών.
Ποιος είναι ο ρόλος του λογοθεραπευτή;
Ο λογοθεραπευτής είναι ο επιστήμονας που μπορεί να κάνει αξιολόγηση και διάγνωση της διαταραχής, και να προχωρήσει στην θεραπευτική παρέμβαση όπου χρειάζεται πάντα με συνεργασία με άλλους ειδικούς όπως π.χ. παιδοψυχιάτρους, ιατρούς, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, ειδικούς παιδαγωγούς, εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές κ.α. ανάλογα με την περίπτωση.
Ποια είναι τα είδη των διαταραχών λόγου και ομιλίας:
Η φωνολογική διαταραχή είναι η δυσκολία του παιδιού στην οργάνωση, εκμάθηση και αναπαράσταση των φθόγγων και του φωνολογικού συστήματος της γλώσσας του.
Ένα παιδί με φωνολογική διαταραχή μπορεί να αρθρώσει σωστά όλους τους φθόγγους της γλώσσας μεμονωμένα, όμως αδυνατεί να τους παράγει σωστά στο επίπεδο της λέξης.
Παραδείγματα:
- Αντικαταστάσεις φωνημάτων
Παράδειγμα: θαί αντί για φαΐ
- Πτώση συλλαβής ή φωνήματος
Παράδειγμα: λώνα αντί για χέλωνα
- Πτώση τελικού συμφώνου
Παράδειγμα: σκύλο αντί για σκύλος
- Απλοποιήσεις συμπλεγμάτων
Παράδειγμα: βιβίο αντί για βιβλίο
- Αναδιπλασιασμούς
Παράδειγμα: παπέλο αντί για καπέλο
- Μεταθέσεις και μετακινήσεις
Παράδειγμα: βλιβίο αντί για βιβλίο
Οι αρθρωτικές διαταραχές σχετίζονται με τη δυσκολία του παιδιού να αρθρώσει ήχους μεμονωμένα και κατ’ επέκταση στις λέξεις.
Παραδείγματα:
Παράγει /λ/ αντί για /ρ/
- λολόι αντί για ρολόι, ράλιο αντί για ράδιο
Παράγει /ζ/ αντί για /δ/
- ζίνω αντί για δίνω, δαχτυλίδι αντί για ζαχτυλίζι
Παράγει /θ/ αντί για /σ/
- σαπούνι αντί για θαπούνι, θκάλα αντί για σκάλα
Οι διαταραχές φωνής κυμαίνονται μεταξύ της πλήρους απουσίας της φωνής(αφωνία) σε διαφόρους βαθμούς διαταραχής(δυσφωνία). Οι ανωμαλίες μπορεί να αφορούν μια ή παραπάνω από τις παραμέτρους: ύψος φωνής ,ένταση φωνής, ποιότητα, αντήχηση, ικανότητα προσαρμογής της φωνής και διατήρηση της φωνής. Οι αλλαγές στη φωνή είναι αποτέλεσμα δυσλειτουργίας των: λάρυγγα, αναπνευστικού συστήματος, λειτουργίας των φωνητικών χορδών, οι οποίες μπορεί να οφείλονται στους παράγοντες δομής/ανατομίας, νευρολογίας, ψυχολογίας, συμπεριφοράς.
Τραυλισμός: Η διακοπή της ροής ή του ρυθμού της ομιλίας η οποία χαρακτηρίζεται από δισταγμούς, επαναλήψεις, ή παρατάσεις ήχων, συλλαβών, λέξεων ή φράσεων.
Αφασία: Είναι η απώλεια του λόγου και της ομιλίας που προέρχεται από εγκεφαλικό επεισόδιο ή κρανιοεγκεφαλική κάκωση.
Χαρακτηρίζεται από την αργή ανάπτυξη του απαραίτητου λεξιλογίου και της γραμματικής και την έκφραση και την κατανόηση σκέψεων και ιδεών.
Χαρακτηρίζεται από τη δυσκολία της κατανόησης των λεκτικών ερεθισμάτων του προφορικού λόγου από το περιβάλλον ή από τη δυσκολία έκφρασης των σκέψεων, των συναισθημάτων και των εμπειριών.
Παρουσιάζονται πιο συχνά στους ενήλικες μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο ή άλλη εγκεφαλική βλάβη. Αυτού του είδους οι διαταραχές δημιουργούν δυσκολία στο να σκεφτεί καθαρά το άτομο, να θυμηθεί ή να επιλύσει κάποιο πρόβλημα.
Είναι γνωστή ως δυσφαγία ή δυσκαταποσία. Αυτή η διαταραχή συχνά παρατηρείται σε ορισμένες νόσους του νευρικού συστήματος, σε νεοπλάσματα ή άλλες παθήσεις του οισοφάγου καθώς και παρακειμένων οργάνων.
Η δυσχέρεια μάσησης ή κατάποσης μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που αφορούν στην ανάπτυξη των μυολειτουργικών και στοματοπροσωπικών διαδικασιών.
Οι διαταραχές στη μάσηση και κατάποση εμφανίζονται συνήθως από τη βρεφική ηλικία. Κάποιες φορές, οι διαταραχές εκδηλώνονται όταν το παιδί δεν θέλει να αποχωριστεί το μπιμπερό του ή την πιπίλα του ή ακόμα όταν αναγκάζεται να τα αποχωριστεί και αρχίζει να πιπιλάει το δάχτυλό του.
Κατά την βρεφική ηλικία οι διαταραχές αυτές είναι περισσότερο εμφανείς και αφορούν περιπτώσεις όπου το παιδί δυσκολεύεται να θηλάσει, πνίγεται ή κάνει συχνούς εμετούς. Η έντονη σιελόρροια ή δυσκολία κατάποσης έχει αποτέλεσμα την παρατεταμένη διάρκεια των γευμάτων. Κάποιες φορές σε μεγαλύτερη ηλικία το παιδί με διαταραχές του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος παρουσιάζει ανωμαλίες στην ανάπτυξη των δοντιών του, ενώ πολύ συχνά κάποια παιδιά σε φάση ηρεμίας τοποθετούν τη γλώσσα ανάμεσα στα δόντια τους (φαινόμενο εξώθησης γλώσσας).
Οι προβληματικές συμπεριφορές σίτισης συχνά αναπτύσσονται μέσα σε ένα καθορισμένο φάσμα κλινικών συμπεριφορών. Το επιλεκτικό παιδί βασίζει την εκλεκτικότητα του σε πολλά πράγματα, όπως την ποικιλία, το εμπορικό σήμα, τις υφές, την οσμή, την παρουσίαση ακόμα και τον ήχο που παράγει η τροφή μέσα στο στόμα. Το παιδί που παρουσιάζει επιλεκτική σίτιση μπορεί να χρειαστεί πρόσθετες παρεμβάσεις από ένα λογοθεραπευτή.
Ο λογοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το παιδί να ξεπεράσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει καθώς η έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση, θα βοηθήσει στην ομαλή αποκατάσταση των προβλημάτων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια ανάπτυξής του.
Πότε ένα παιδί χρειάζεται λογοθεραπεία;
Στάδια φυσιολογικής εξελικτικής ανάπτυξης του λόγου
Ποιες είναι οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι λογοθεραπευτές στα παιδιά και στους ενήλικες;
Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου
Λογοθεραπεύτρια