Το πένθος στα παιδιά είναι εξίσου σημαντικό να βιώνεται όπως και στον ενήλικα. Στη διαδικασία του πένθους συμμετέχει όλη η οικογένεια οπότε δεν αποκλείουμε τα παιδιά. Είναι μία φυσιολογική διεργασία γι’ αυτό και ενημερώνουμε το παιδί έγκαιρα. Είμαστε πάντοτε ειλικρινής με τα παιδιά και έτσι χρησιμοποιούμε απλές και αξιόπιστες πληροφορίες. Στόχος είναι να δημιουργήσουμε μία σχέση εμπιστοσύνης και το παιδί να νιώθει ασφάλεια έτσι ώστε να εκφραστεί.
Κάθε ηλικία έχει τον δικό της τρόπο ενημέρωσης και διαχείρισης του πένθους ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκεται το παιδί. Καθοριστικό ρόλο παίζει η υποστήριξη των γονιών και του οικογενειακού περιβάλλοντος όμως σημαντική είναι και η ενημέρωση του σχολείου.
Ενθαρρύνουμε το παιδί να μιλήσει και αποφεύγουμε να περάσουμε το μήνυμα ότι είναι μία διαδικασία που πρέπει να τελειώσει αφού με αυτό το τρόπο ίσως να μην ολοκληρωθεί η διαδικασία του πένθους και το παιδί να μην φτάσει στην αποδοχή της πραγματικότητας. Ο θυμός, το κλάμα, η θλίψη, η στεναχώρια είναι συναισθήματα απολύτως φυσιολογικά να βιώνονται στη διαδικασία του πένθους.
Η ένταξη του παιδιού σε εκδηλώσεις/τελετές που αφορούν το πένθος όπως η κηδεία, τα μνημόσυνα και οι επισκέψεις στο κοιμητήριο πραγματοποιείται εφόσον το παιδί το επιθυμεί. Βέβαια αυτό εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού, την ψυχοσυναισθηματική του ιδιοσυγκρασία, τη σχέση που είχε με το θανούντα και την ικανότητα του να κατανοήσει τη κατάσταση. Έτσι, απαραίτητο είναι να υπάρχει η προετοιμασία για το τι είναι η κηδεία, το μνημόσυνο και το κοιμητήριο και τι θα ακολουθήσει κατά τη διάρκεια αυτών των τελετών. Του δίνουμε το χρόνο να εκφράσει τυχόν απορίες, πιθανούς προβληματισμούς ή ανησυχίες. Αν είναι σύμφωνο, τότε είναι σημαντικό να βρίσκεται με κάποιον ενήλικα που το παιδί νιώθει ασφάλεια και που θα είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στις οποιεσδήποτε ανάγκες του.
Φροντίστε η καθημερινότητα του παιδιού να παραμείνει όσο το δυνατό ίδια με αυτή που είχε προηγουμένως. Για παράδειγμα η ώρα ύπνου, φαγητού, οι δραστηριότητες του και η επαφή με το οικείο του περιβάλλον.
Διατηρήστε ζωντανή την ανάμνηση του αγαπημένου του προσώπου αφού είναι αναγκαίο για το παιδί να νιώθει ότι η συναισθηματική σύνδεση μπορεί να συνεχίζει να υπάρχει μέσα από φωτογραφίες, αντικείμενα, μέσα από ένα ημερολόγιο ή ζωγραφιές.
Το πένθος είναι μία μακροχρόνια διαδικασία γι’ αυτό είναι σημαντικό να υπάρχει συνεχής και σταθερή υποστήριξη αλλά και κατανόηση. Σε περίπτωση που παρατηρήσετε ότι το πένθος είναι παρατεταμένο και πλέον υπάρχει μία ψυχοσυναισθηματική δυσλειτουργικότητα, διαταραχή στον ύπνο και/ή τη διατροφή και δυσκολίες στο σχολικό περιβάλλον τότε θα πρέπει να επικοινωνήσετε με κάποιο ειδικό.
Άννα Αριστείδου
Συμβουλευτική Ψυχολόγος