Παιδιά με ιστορικό κακοποίησης φαίνεται να βιώνουν δυσκολία στις κοινωνικές σχέσεις. Είναι πιο πιθανόν:
- να απορριφθούν από τους συνομηλίκους τους και/ή να βιώσουν εκφοβισμό
- να έχουν λιγότερο αριθμό κοινωνικών σχέσεων στην παιδική ηλικία και στην ενήλικη ζωή και
- να έχουν ως ενήλικες σχέσεις που περιλαμβάνουν περισσότερο στρες, βία και συγκρούσεις τόσο σε φιλικές όσο και σε ερωτικές σχέσεις.
Παιδιά που βίωσαν κακοποίηση ή παραμέληση βιώνουν περισσότερο κοινωνικό άγχος τόσο ως παιδιά αλλά και ως ενήλικες. Ωστόσο, οι τραυματικές εμπειρίες μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζει το πως επεξεργαζόμαστε τις κοινωνικές πληροφορίες. Συγκεκριμένα, επηρεάζεται:
το σύστημα απειλής ( το οποίο επεξεργάζεται το πιθανό κίνδυνο).Στις αλληλεπιδράσεις τους μπορεί να παρερμηνεύσουν ένα αστείο ή μία έκφραση προσώπου. Εάν ερμηνεύσουν κάτι ως «απειλή» ίσως επιτεθούν λεκτικά ή σωματικά, αναστατωθούν ή αποσυρθούν.
το σύστημα ανταμοιβής ( το οποίο ανταποκρίνεται στις θετικές εμπειρίες). Από πολύ νωρίς το μυαλό μαθαίνει τι είναι ανταμοιβή π.χ. το χαμόγελο, η αγκαλιά, το φαγητό. Το σύστημα ανταμοιβής μας βοηθά να μάθουμε τις θετικές πτυχές του περιβάλλοντος, κατευθύνει τη συμπεριφορά και το πως να παίρνουμε αποφάσεις για να αυξήσουμε τη πρόσληψη ανταμοιβών. Παιδιά που βίωσαν κακοποίηση ή παραμέληση, οι ανταμοιβές απουσιάζουν ή είναι ασυνεπείς. Αυτό μειώνει την ανταπόκριση του εγκεφάλου στις ανταμοιβές αργότερα στη ζωή τους. Οπότε οποιαδήποτε ανταμοιβή προέλθει από άλλους ανθρώπους δεν βιώνουν την ίδια ευχαρίστηση και μπορούν να δυσκολευτούν να καταλάβουν ποιες από τις συμπεριφορές τους εκμαιεύουν θετικές ανταποκρίσεις από τους άλλους. Έτσι είναι λιγότερο πρόθυμοι να προσπαθήσουν να αποκτήσουν αυτές τις ανταμοιβές και αυτό τους κάνει να φαίνονται ότι αποσύρονται ή δεν ενδιαφέρονται.
και η μνήμη . Η παραμέληση και η κακοποίηση μπορεί να δημιουργήσει έντονες αρνητικές αναμνήσεις που να επηρεάσουν πως οι αναμνήσεις αποθηκεύονται και απομνημονεύονται. Όταν τους ζητηθεί να ανακαλέσουν προσωπικές αναμνήσεις από το παρελθόν τείνουν να είναι πιο ασαφής ή να δίνουν λιγότερες λεπτομέρειες. Αυτή η διαδικασία λειτουργεί ως μηχανισμός άμυνας όταν το άτομο προσπαθεί να ανακαλέσει τραυματικά γεγονότα για να προστατευθεί. Όταν όμως έχουμε κακή πρόσβαση στις κοινωνικές εμπειρίες του παρελθόντος είναι λιγότερο δυνατό να αναζητήσουμε νέες κοινωνικές προκλήσεις αφού βασιζόμαστε στη μάθηση από το παρελθόν για να εξερευνήσουμε καλύτερα το μέλλον.
Άννα Αριστείδου
Συμβουλευτική Ψυχολόγος